صباویژن

بازاریابی اشانتیون یا Freebie Marketing (که به صورت فِری‌بی مارکتینگ تلفظ می‌شود) نوعی تکنیک در حوزه بازاریابی و تجارت است.

در این شیوه، به منظور افزایش فروش یک محصول (مانند بازی‌های رایانه‌ای، کنسول بازی یا هر چیز دیگر) آن را با قیمت پایین و یا به صورت مجانی در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌دهند.

سود تولیدکنندگان، از محل فروش سرویس‌ها، مکمل‌ها و ملحقات کالا تامین می‌شود.

به عنوان مثال تولیدکننده یک چاپگر جوهرافشان ممکن است از طریق فروش کاتریج و جوهر آن، به سود اصلی و مورد نظر خود دست یابد.

همین شیوه در مورد برنامه‌ها و بازی‌های رایانه‌ای نیز وجود دارد: شما می‌توانید از یک برنامه در مدت زمانی محدود استفاده کنید ولی پس از پایان دوره، برای ادامه استفاده و نیز بهره‌گیری از دیگر خدمات پیشرفته برنامه حتماً باید پول بدهید.

گفتنی است این نوع بازاریابی متفاوت از بازاریابی رایگان است که در آن سرویس یا مکملی به مشتری عرضه نمی‌شود.

بازاریابی اشانتیون که می‌توان آن را «بازاریابی پیش‌نمونه» هم نامید، بر اساس جمله معروفی که به کینگ کمپ ژیلت (مخترع تیغ‌های خودتراش صورت ژیلت) نسبت می‌دهند شهره شده است.

آقای کینگ ژیلت روزگاری گفته بود: تیغ صورت را به آنها بده، تیغه را بفروش.

ماجرای ناهار رایگان

اصطلاح ناهار رایگان (Free lunch) که بین سال‌های 1870 تا 1920 در ادبیات آمریکا رواج داشت نیز بر اساس همین طرز تفکر شکل گرفته است.

در آن زمان برخی رستوران‌ها و بارهای نقاط مختلف آمریکا با ارائه ناهار رایگان به دنبال جلب مشتری بودند.

البته «ناهار» رایگان می‌توانست چیزی بسیار کمتر از یک ناهار باشد؛ مثل یک نوشیدنی.

                                                           
   

در واقع مدیران این رستوران‌ها این گونه با خود محاسبه می‌کردند که احتمالاً بسیاری از مشتریان پس از صرف نوشیدنی، از آنها خرید خواهند کرد.

چالش‌ها

اگر قیمت مواد و سرویس‌های جنبی سودآور، به دلیل حضور رقبای دیگر کاهش یابد (یا تولیدکننده خود مجبور به کاهش قیمت‌ها شود) ارزش و اعتبار بازاریابی اشانتیون به شدت زیر سوال می‌رود.

شرکت‌هایی که به این نوع بازاریابی می‌پردازند، برای موفق شدن باید در حوزه کالا یا سرویس مربوطه، از یک نوع انحصار مثمرثمر برخوردار باشند.

طرفه آن که همین موضوع می‌تواند کل فرایند این مدل تجاری را غیرقانونی سازد.

به عنوان مثال، آتاری (Atari) شرکت پیشرو در زمینه بازی‌های ویدئویی، کنسول‌های بازی و رایانه‌های خانگی در دهه 80 میلادی، با ارائه بازی‌های مربوط به کنسول 2600 خود توانست بازار را قبضه کند.

در ابتدای امر، آتاری تنها توسعه‌دهنده و ناشر بازی‌های مخصوص کنسول 2600 به شمار می‌رفت ولی پس از آن که چند برنامه‌نویس آتاری این شرکت را ترک گفتند و کمپانی اکتیویژن (Activision) را بنیان نهادند، بازی‌های ارزان‌تری که از لحاظ کیفیت قابل مقایسه با بازی‌های آتاری بود، روانه بازار شد.

پیامد این ماجرا کاهش شدید سود آتاری بود.

به جریان افتادن پرونده‌های حقوقی برای متوقف ساختن اکتیویژن نیز راه به جایی نبرد.

در مقابل، آتاری با استفاده از معیارهایی کوشید ترتیبی اتخاذ دهد تا فقط بازی‌های مجوزداری که برای کنسول‌های 5200 و 7800 این شرکت تولید شده، به دست مشتری برسد.